Op 17 oktober kwam Dean John Witcombe van de Kathedraal van Coventry naar Wageningen om namens de Internationale Community of the Cross of Nails het Spijkerkruis te overhandigen aan de oecumenische groep in Wageningen die sinds mei 2014 elke week op vrijdag om 12 uur het gebed voor Vrede en verzoening bidt in de Sint Jan de Doper kerk aan de Bergstraat.
Hiermee schaarde Wageningen zich in de rij van 9 Nederlandse steden met dit Cross of Nails en 230 gemeenschappen over de hele wereld, allen met oorlogsverleden. Zij laten zich inspireren door de verkoolde overblijfselen in de vorm een kruis die na de bombardementen op Coventry aangetroffen werden in de smeulende puinhopen van de St. Michael Cathedral in de dagen na 14 november 1940. Drie gekruiste spijkers werden het wereldwijde symbool van verzoening tussen voormalige vijanden die na de oorlog door Dean Howard zou worden nagestreefd.
Het heeft even geduurd voor het zover was. De Wageningse groep van gebedsvoorgangers en deelnemers die in oktober 2019 een pelgrimage naar Coventry ondernam, vroeg kort daarna het volledige partnerschap aan, en het daarbij behorende Cross of Nails. Geïnspireerd door aanstekelijke verhalen en ontmoetingen ter plaatse, begonnen wij met een concrete invulling van activiteiten die in onze omgeving zouden kunnen bijdragen aan een klimaat van verzoening. Centraal hierbij staan: helen van de wonden van de geschiedenis en leren leven met verschillen en deze vieren.De Wageningse situatie biedt ons hiertoe genoeg aanleiding en uitdaging. Maar al snel werden we overvallen door COVID en verschillende stadia van lockdown, waardoor we niet toe konden komen aan de verdere invulling van onze doelen. Ook de viering rondom de ontvangst van het Spijkerkruis moest keer op keer worden uitgesteld.
Nu werd eindelijk in een viering met ruim 100 genodigden en belangstellenden, het Kruis door Dean John Witcombe en ds. Bert Kuipers van ons Landelijk Beraad van Coventrygroepen de kerk binnen gedragen, gevolgd door gebedsvoorgangers en pastores uit onze stad. Het Oecumenisch Johanneskoor verzorgde op inspirerende wijze de gezangen.
Martin Keijbets, onze lokale voorzitter, stak de Coventry kaars aan bij het kruis op het altaar en pastoor Henri ten Have heette allen hartelijk welkom. Na een summiere weergave van onze historie in Wageningen, legden wij ten overstaan van de Dean onze geloften af om te werken aan de doelstellingen van de wereldwijde beweging van verzoening; en we getuigden van onze betrokkenheid bij het levend houden van verhalen van toenadering. Wij sloten af met de litanie van vrede en verzoening op de manier waarop we die elke vrijdag bidden. Daarna werd het kruis overhandigd aan onze voorzitter.
Na toepasselijke lezingen en mooie gezangen ging de Dean in zijn preek uitvoerig in op de verwoestende nacht in Coventry en het leed dat zoveel andere steden trof, en op de opdracht die christenen daaraan mogen ontlenen. Hij zei:
“Jullie hebben een speciale rol in het werk van vrede en verzoening, hier in Wageningen. De jaarlijkse Herdenking van de Bevrijding op 5 mei 1945 en de Ondertekening van het document van capitulatie geeft ons de gelegenheid na te denken over de realiteit van oorlog en van verwoestingen, die daardoor ontstaan. De gruwelen van oorlogservaringen, het effect op het gehele land en haar inwoners en in het bijzonder het totale verlies van de Joodse gemeenschappen blijven ons choqueren en verbazen. En de sterke herinnering aan de slagen rond Arnhem, en de levens die verloren gingen, en werden gered, door de moed en het heldendom van de lokale bevolking, blijft bij ons.“
Over de vertaling van het Coventry verhaal in een eigentijds en lokaal vredesinitiatief zei hij:
“Ik vraag mij af op welke unieke manier jij geroepen wordt als getuige van Christus om jouw rol te spelen in Zijn werk vandaag. Op welke manier kun jij boodschapper van verzoening zijn? Ik weet dat je bidt en God vraagt een einde te maken aan verwoestende conflicten, en dat is erg belangrijk. Ik geloof ook dat jij open staat voor dialoog met andersdenkenden en dat het gedeelde getuigenis in het vredeswerk ontzettend belangrijk is. Er is veel meer dat ons verbindt dan dat ons verdeelt! En ik pieker over de leefomgeving. Ik heb begrepen dat Wageningen het centrum in de wereld is voor onderzoek naar voedsel en voeding – het werk dat zo onder druk staat om vrede en verzoening te brengen in de schepping. Om de wonden van de ecologische geschiedenis te genezen, of dit nu over ontbossing of afname van plant- en dierensoorten gaat of om verschillen en biodiversiteit te vieren; een cultuur om vrede in de ecologie van de planeet te bouwen ligt zeker aan de basis van de roep om verzoening.“
De viering werd afgesloten met het plaatsen van het kruis op het altaar in de dagkapel. Dit is de plek waar het gebed begon in 2014. Sinds de eerste coronagolf komen we echter bijeen in de vrije ruimte achter in de kerkzaal, zodat meer onderlinge afstand mogelijk is.
De ontmoeting met Dean John Witcombe had ook het karakter van kennismaking met onze stad en omgeving. Op zaterdag 16 oktober bezochten wij verschillende plekken in Wageningen: het monument aan het Ericaplein dat herinnert aan het “vergissingsbombardement” voorafgaand aan de Airborne landingen op 17 september 1944, de oude Joodse begraafplaats en het monument voor de verdwenen Joodse gemeenschap. Ook bezochten we de herrezen Grote Kerk op de Markt en de voormalige capitulatiezaal in Hotel De Wereld op het 5 mei Plein. In de vroege zondagmorgen van 17 oktober namen we Dean John mee langs enkele ijkpunten in Oosterbeek van de verloren slag om Arnhem in september 1944. Indrukwekkend was de ontmoeting met Sophie Lambrechtse en Robert Voskuil, beiden met sterk persoonlijk gekleurde herinneringen aan die dagen. Sophie ontving ons in hun huis naast de Oude Kerk waar haar moeder destijds ruim 300 gewonde en stervende soldaten verzorgde en zij als kleuter rondliep en zag hoe haar moeder de mannen troostte. En we bezochten de Oude Kerk, waar andere soldaten hun schuilplaats zochten. Het bezoek aan het Airborne kerkhof was een indrukwekkende afsluiting.
Dean Witcombe heeft zo een goede indruk gekregen van het oorlogsleed in ons land. Op 24 oktober liet hij in een preek in zijn eigen kathedraal duidelijk zien hoe hij geraakt was door deze ontmoetingen. Wij hopen met hernieuwde inspiratie verder te werken aan verzoening, en tevens om nieuwe mensen te raken en te betrekken bij dit hoopvolle initiatief.
Werkgroep Coventry Gebed Wageningen.
Voor informatie en reacties kunt u terecht bij: mkeijbets@kpnmail.nl U kunt de preek van de Dean toegestuurd krijgen.
